In Berlijn
Blijf op de hoogte en volg Geert
08 Juni 2019 | Duitsland, Berlijn
Dag 43 3 juni Berlijn
Een rustige dag, gewassen, verslag bijgewerkt, helaas niet geplaatst de website is niet bereikbaar, boodschappen gedaan en via een heerlijke fietsroute bijna helemaal langs het water, anders dan de stoffige stadsroute van gisteren, naar Berlijn Mitte gefietst. Rustig rondgekeken, een fietsverhuurder gezocht en gevonden en gewacht op Jouke en Marten. Leuk om ze weer te zien. Fietsen gehuurd, naar de camping gefietst en op de camping wat gegeten en gedronken. Wat onmogelijk lijkt gebeurde toch, een mepal kampeerbord brak als gevolg van wat uitstekende boomwortels op het fietspad en de schok die dat in de bagage teweeg bracht. Het blijft wennen aan de drukte van zo’n stad, maar ik begin weer het gevoel te krijgen dat ik ook hier, zou kunnen wonen.
Dag 44 4 juni Berlijn
Met z'n 3-en op de fiets naar Berlijn. Heerlijk weer langs het water, en dan maar direct De Muur bekijken en wat daarvan over is. Dus binnendoor naar de Bernauerstrasse, met het uitzichtpunt over herstelde, dus nagebouwde stukken muur en een enkel origineel stuk. Toch altijd weer indrukwekkend, de verhalen van verdeelde families, de pogingen om toch nog na 13 augustus 1961 naar het Westen te komen, en het leven dat daarmee begon. En waarvan we nu weten dat het in 1989 de wereld weer veranderde. Prachtige foto’s ook. Ook de vaste plekken bezocht, Brandenburger Tor, Potsdammer Platz, checkpoint Charlie (wat is dat verworden tot alleen maar iets toeristisch en niet meer historisch) maar ook op verzoek van Jouke de Zionskirche. De kerk waar Bonhoeffer in voorging, en van waaruit hij is weggevoerd. De kerk die later in de DDR een centrum van mensenrechtenbeweging / verzet is geweest. De kerk is wat vervallen, maar zoals Marten zei, “ ik vind dat vervallene wel wat hebben, de tand des tijds". Voor mij een plek waar ik mijn vader dichtbij voel. Dit is een plek waar hij thuis is. Niet voor niets was de tekst van zijn rouwkaart van Bonhoeffer,”by living forces wonderfully sheltered, we are waiting fearlessly what comes. God is with us at dusk and in the morning and most assuredly on ev'ry day.
Een mooie dag, en ook weer lekker warm.
In de avond fiets ik met Jouke nog naar Spandau Altstadt. Een mooi oud centrumpje, een leuke citadelle, een leuke sluis en een eigen brouwerij, met aangenaam bier.
Dag 45 5 juni. Berlijn
Dag 2 en weer een volle dag. We bezoeken het spionage museum, alles wat je bij James Bond ziet maar dan echt gebruikt. Spionage vanaf de oudheid tot recentste dagen met voorbeelden ook uit het oude testament, maar nadruk op de tijd vanaf WO1. Alle gadgets worden tentoongesteld, en je kan de ontwikkeling van groot en log en primitief naar de ultieme sophisticated devices goed volgen. Gelukkig weten we niet alles wat er gebeurt, een deel weten is soms al te veel.
Daarna fietsen op Tempelhof het vliegveld van de imposante luchtbrug, als reactie op het op slot gooien van West Berlijn door de Russen, in 1948. Het vliegveld is nu gesloten voor vliegverkeer en is nu vrij toegankelijk voor wandelaars en fietsers en wordt gebruikt om te sporten als festival terrein en nu ook als terrein voor opvang van vluchtelingen.
Verder fietsend komen we nog bij de East side Galerie, waar na 1990 kunstenaars op een deel van De Muur schilderingen over vrijheid hebben geschilderd. Ongelooflijk gevarieerd en creatief.
Dan nog een bezoek aan Marx en Engels, tenminste beelden van hen en dan is het genoeg.
We hebben nog een hele discussie in hoeverre Marx, met al zijn ideeën nu iets te verwijten valt van wat er later in de geschiedenis met zijn erfenis is gebeurd, in Rusland, in Oost Duitsland en eigenlijk overal achter het IJzeren Gordijn. Of misschien hebben we wel een nieuwe invalshoek nodig nu om de verregaande trend van het neoliberalisme te doorbreken en moeten we terug naar mensen als Marx en vele anderen om te leren een sociale samenleving vorm te geven?
Dag 46 6 juni Berlijn
Een relatief rustige dag. In de ochtend heerlijk gezwommen in de Ploetzensee. Terug naar de camping en we gaan op weg om Jouke uit te zwaaien. Dan begint het te onweren. We regenen nat, maar het wordt snel weer droog. We rijden verder en dan gaat het echt beginnen en stopt het niet meer met regenen en met onweren. Geen droge draad meer aan je lichaam.
Effect van zoveel nattigheid is ook dat mijn mobiel het opgeeft. Soms wens ik me een leven zonder mobiel. Terug naar een tijd die ooit was, zelf kaart lezen, fout rijden, bestaat dat echt fout rijden, je komt altijd ergens, het gezegde luidt niet voor niets, “ niet iedereen die ronddoolt is verdwaald". Maar het is onhandig, voor afspraken, whatts-app, mail, en toch ook navigatie. Ik hou hoop dat hij wel weer herstelt, om dat te bespoedigen koop ik rijst en leg de “handy" zoals de Duitsers de mobiel noemen lekker in een rijstbad.
Jouke zit inmiddels hopelijk wat opgedroogd in een vliegtuig naar Amsterdam, om morgen zijn leergesprek voor zijn opleiding te voeren. Dat gesprek zal hij voldoende afronden.
Marten en ik gaan eten bij Sophie en haar kinderen Anna en Felix, waar zouden we zijn zonder de mobiel van Marten voor de navigatie. Heerlijk zelf gemaakte pizza en zelfgemaakt ijs gegeten, terug fietsen in het donker naar de camping, 15 km, Berlijn is groot.
Dag 47 vrijdag 7 juni Berlijn
Voor de ochtend heb ik wat klusjes, herstel(?) van de handy, check van mijn fiets, wat boodschappen en eventueel een fleece jack. Alles lukt, we vinden een lekker fleece jack, mijn fiets krijgt verse olie in de as, ( de lekkage wordt veroorzaakt door het vliegen en het feit dat de fiets lang op zijn zij moet liggen), alleen de handy wordt door de eigenaar van zo’n gezellig rommelig mobiel winkeltje officieel verdronken verklaard. Hij heeft nieuwe, ik koop een vervanger met een officieel doosje met de tekst, “ 2 jaar garantie, alleen in Africa.” Parallelle import? En, niet verbazingwekkend, alleen contant betalen.
Voor deze middag staat een rondleiding in het Bundesparlament gepland met een bezoek aan de koepel. We hebben een enthousiaste gids, Alex half Nederlander en half Duitser, zijn vader, geboren in Kolberg, wat nu Kolobrzeg in Polen is, behoort tot de miljoenen mensen die na de 2e wereldoorlog moesten verhuizen vanuit de gebieden die Polen werden naar gebied dat Oost- of West Duitsland werd. Zijn vader is in Münster uitgekomen Het was al zo’n chaos en dan ook die miljoenen gedwongen verhuizers die een plek moeten vinden. Alex is gek genoeg zelf nooit naar Kolobrzeg geweest. Ik ben er een aantal weken geleden doorheen gefietst en het oogt als een gewone Poolse stad, met een rijk Hanze verleden.
Alex vertelt boeiend over de het ontstaan en verder doorvoeren van de scheiding van Oost en West.
Het aantal mensen dat uiteindelijk voor de harde invoering van de muur in 1961 vanuit Oost naar West “vlucht” is bijna 4 miljoen (Het formele getal is 2,7 miljoen) op een bevolking van 17 miljoen. De grens tussen Oost en West , van Hoff tot Lübeck wordt formeel in 1952 en dan al moeilijk te passeren, de volledige muur in Berlijn, wordt in verschillende fasen vanaf 13 augustus 1961 opgebouwd en geperfectioneerd tot een bijna onneembare scheiding. Tot hij valt, wat bijna niemand voor mogelijk hield, in 1989. Hij blijft een indrukwekkend en moeilijk te begrijpen onderdeel van onze heel recente geschiedenis.
De foto’s van Berlijn voor de oorlog getuigen van een levendige stad, de foto’s van direct daarna laten de grote puinhopen zijn die ervan overbleven na de oorlog. En dan ontstaat die gekke scheiding tussen Oost en West. En nu ben je in een stad die wel gespleten voelt, maar alles doet om 1 te zijn en daar ook steeds beter in slaagt als je de verhalen hoort. Maar ook de gespletenheid in zich houdt.
In het parlement wonen we een deel van een debat bij over de werkloosheidskassen en wie daaraan moet bijdragen met welke percentages en daarna over de toegang tot universitair onderwijs en de rol van de Bundesländer daarin. Het verschil in uitgangspunten tussen de partijen wordt in de 3 minuten bijdragen van elk meteen duidelijk.
Dan het bezoek aan de koepel. Prachtig, inmiddels de meest bezochte plek in Berlijn met 3 miljoen bezoekers per jaar. Prachtig zicht over Berlijn, al is de skyline niet echt mooi, maar het geeft een mooi overzicht over hoe groot deze stad is en ook hoeveel ruimte en groen er is.
Lekker nog een terrasje en weer een mooie dag die voorbij is.
Dag 48 8 juni Berlijn
Alle voorgaande dagen hebben we rondgefietst, vandaag wordt een OV dag. Lekker met de metro, S bahn, bus en tram.
Het Stasimuseum bezocht, en hoewel je het meeste wel weet is de schaal waarop de staatscontrole effectief was en dus ook repressief was indrukwekkend. En daarmee ook gruwelijk en afschrikwekkend. De gevolgen voor individuen en ook voor hele families zijn amper voor te stellen. En dat alles met dossiers vol met film, foto's, papieren en zelfs ook geurmonsters.
Het Stasi museum is gevestigd in het oude ministerie voor staatszekerheid (STAatsSIcherheit) temidden van de vele gebouwen die de Stasi had. De kamer van Erich Mielke is volledig intact gelaten. Het bureau waarachter de meest verschrikkelijke beslissingen zijn genomen staat er nog als stille getuige. Is dit het bureau waarachter tot de oprichting van De Muur is besloten ter bescherming van de communistische waarden, vertaalt in een staatsvorm die we tegenwoordig, en ook toen buiten de DDR, allesbehalve de heilstaat zouden willen noemen.
We kennen de afloop, maar hoe zijn de velen die deel waren van het systeem na 1989 verder gegaan. Een droom die uiteen is gespat, of een nachtmerrie ten einde? En hoe zijn al die “gewone” mensen verder gegaan?
Met het OV toeren we verder en komen bij de Gedächtniskirche. Daar wordt net uitgebreid gerepeteerd door koor en orkest. Prachtig. Ook bezoeken we de trap waar de slachtoffers van de aanslag op de Kerstmarkt in 2016 worden herdacht, hun namen staan op de treden.
Via Spandau gaan we uiteindelijk terug naar de camping.
Weer een dag vol met indrukken, boeiend, huiveringwekkend, mooi, alles kwam voorbij. Morgen weer lekker fietsen.
Een rustige dag, gewassen, verslag bijgewerkt, helaas niet geplaatst de website is niet bereikbaar, boodschappen gedaan en via een heerlijke fietsroute bijna helemaal langs het water, anders dan de stoffige stadsroute van gisteren, naar Berlijn Mitte gefietst. Rustig rondgekeken, een fietsverhuurder gezocht en gevonden en gewacht op Jouke en Marten. Leuk om ze weer te zien. Fietsen gehuurd, naar de camping gefietst en op de camping wat gegeten en gedronken. Wat onmogelijk lijkt gebeurde toch, een mepal kampeerbord brak als gevolg van wat uitstekende boomwortels op het fietspad en de schok die dat in de bagage teweeg bracht. Het blijft wennen aan de drukte van zo’n stad, maar ik begin weer het gevoel te krijgen dat ik ook hier, zou kunnen wonen.
Dag 44 4 juni Berlijn
Met z'n 3-en op de fiets naar Berlijn. Heerlijk weer langs het water, en dan maar direct De Muur bekijken en wat daarvan over is. Dus binnendoor naar de Bernauerstrasse, met het uitzichtpunt over herstelde, dus nagebouwde stukken muur en een enkel origineel stuk. Toch altijd weer indrukwekkend, de verhalen van verdeelde families, de pogingen om toch nog na 13 augustus 1961 naar het Westen te komen, en het leven dat daarmee begon. En waarvan we nu weten dat het in 1989 de wereld weer veranderde. Prachtige foto’s ook. Ook de vaste plekken bezocht, Brandenburger Tor, Potsdammer Platz, checkpoint Charlie (wat is dat verworden tot alleen maar iets toeristisch en niet meer historisch) maar ook op verzoek van Jouke de Zionskirche. De kerk waar Bonhoeffer in voorging, en van waaruit hij is weggevoerd. De kerk die later in de DDR een centrum van mensenrechtenbeweging / verzet is geweest. De kerk is wat vervallen, maar zoals Marten zei, “ ik vind dat vervallene wel wat hebben, de tand des tijds". Voor mij een plek waar ik mijn vader dichtbij voel. Dit is een plek waar hij thuis is. Niet voor niets was de tekst van zijn rouwkaart van Bonhoeffer,”by living forces wonderfully sheltered, we are waiting fearlessly what comes. God is with us at dusk and in the morning and most assuredly on ev'ry day.
Een mooie dag, en ook weer lekker warm.
In de avond fiets ik met Jouke nog naar Spandau Altstadt. Een mooi oud centrumpje, een leuke citadelle, een leuke sluis en een eigen brouwerij, met aangenaam bier.
Dag 45 5 juni. Berlijn
Dag 2 en weer een volle dag. We bezoeken het spionage museum, alles wat je bij James Bond ziet maar dan echt gebruikt. Spionage vanaf de oudheid tot recentste dagen met voorbeelden ook uit het oude testament, maar nadruk op de tijd vanaf WO1. Alle gadgets worden tentoongesteld, en je kan de ontwikkeling van groot en log en primitief naar de ultieme sophisticated devices goed volgen. Gelukkig weten we niet alles wat er gebeurt, een deel weten is soms al te veel.
Daarna fietsen op Tempelhof het vliegveld van de imposante luchtbrug, als reactie op het op slot gooien van West Berlijn door de Russen, in 1948. Het vliegveld is nu gesloten voor vliegverkeer en is nu vrij toegankelijk voor wandelaars en fietsers en wordt gebruikt om te sporten als festival terrein en nu ook als terrein voor opvang van vluchtelingen.
Verder fietsend komen we nog bij de East side Galerie, waar na 1990 kunstenaars op een deel van De Muur schilderingen over vrijheid hebben geschilderd. Ongelooflijk gevarieerd en creatief.
Dan nog een bezoek aan Marx en Engels, tenminste beelden van hen en dan is het genoeg.
We hebben nog een hele discussie in hoeverre Marx, met al zijn ideeën nu iets te verwijten valt van wat er later in de geschiedenis met zijn erfenis is gebeurd, in Rusland, in Oost Duitsland en eigenlijk overal achter het IJzeren Gordijn. Of misschien hebben we wel een nieuwe invalshoek nodig nu om de verregaande trend van het neoliberalisme te doorbreken en moeten we terug naar mensen als Marx en vele anderen om te leren een sociale samenleving vorm te geven?
Dag 46 6 juni Berlijn
Een relatief rustige dag. In de ochtend heerlijk gezwommen in de Ploetzensee. Terug naar de camping en we gaan op weg om Jouke uit te zwaaien. Dan begint het te onweren. We regenen nat, maar het wordt snel weer droog. We rijden verder en dan gaat het echt beginnen en stopt het niet meer met regenen en met onweren. Geen droge draad meer aan je lichaam.
Effect van zoveel nattigheid is ook dat mijn mobiel het opgeeft. Soms wens ik me een leven zonder mobiel. Terug naar een tijd die ooit was, zelf kaart lezen, fout rijden, bestaat dat echt fout rijden, je komt altijd ergens, het gezegde luidt niet voor niets, “ niet iedereen die ronddoolt is verdwaald". Maar het is onhandig, voor afspraken, whatts-app, mail, en toch ook navigatie. Ik hou hoop dat hij wel weer herstelt, om dat te bespoedigen koop ik rijst en leg de “handy" zoals de Duitsers de mobiel noemen lekker in een rijstbad.
Jouke zit inmiddels hopelijk wat opgedroogd in een vliegtuig naar Amsterdam, om morgen zijn leergesprek voor zijn opleiding te voeren. Dat gesprek zal hij voldoende afronden.
Marten en ik gaan eten bij Sophie en haar kinderen Anna en Felix, waar zouden we zijn zonder de mobiel van Marten voor de navigatie. Heerlijk zelf gemaakte pizza en zelfgemaakt ijs gegeten, terug fietsen in het donker naar de camping, 15 km, Berlijn is groot.
Dag 47 vrijdag 7 juni Berlijn
Voor de ochtend heb ik wat klusjes, herstel(?) van de handy, check van mijn fiets, wat boodschappen en eventueel een fleece jack. Alles lukt, we vinden een lekker fleece jack, mijn fiets krijgt verse olie in de as, ( de lekkage wordt veroorzaakt door het vliegen en het feit dat de fiets lang op zijn zij moet liggen), alleen de handy wordt door de eigenaar van zo’n gezellig rommelig mobiel winkeltje officieel verdronken verklaard. Hij heeft nieuwe, ik koop een vervanger met een officieel doosje met de tekst, “ 2 jaar garantie, alleen in Africa.” Parallelle import? En, niet verbazingwekkend, alleen contant betalen.
Voor deze middag staat een rondleiding in het Bundesparlament gepland met een bezoek aan de koepel. We hebben een enthousiaste gids, Alex half Nederlander en half Duitser, zijn vader, geboren in Kolberg, wat nu Kolobrzeg in Polen is, behoort tot de miljoenen mensen die na de 2e wereldoorlog moesten verhuizen vanuit de gebieden die Polen werden naar gebied dat Oost- of West Duitsland werd. Zijn vader is in Münster uitgekomen Het was al zo’n chaos en dan ook die miljoenen gedwongen verhuizers die een plek moeten vinden. Alex is gek genoeg zelf nooit naar Kolobrzeg geweest. Ik ben er een aantal weken geleden doorheen gefietst en het oogt als een gewone Poolse stad, met een rijk Hanze verleden.
Alex vertelt boeiend over de het ontstaan en verder doorvoeren van de scheiding van Oost en West.
Het aantal mensen dat uiteindelijk voor de harde invoering van de muur in 1961 vanuit Oost naar West “vlucht” is bijna 4 miljoen (Het formele getal is 2,7 miljoen) op een bevolking van 17 miljoen. De grens tussen Oost en West , van Hoff tot Lübeck wordt formeel in 1952 en dan al moeilijk te passeren, de volledige muur in Berlijn, wordt in verschillende fasen vanaf 13 augustus 1961 opgebouwd en geperfectioneerd tot een bijna onneembare scheiding. Tot hij valt, wat bijna niemand voor mogelijk hield, in 1989. Hij blijft een indrukwekkend en moeilijk te begrijpen onderdeel van onze heel recente geschiedenis.
De foto’s van Berlijn voor de oorlog getuigen van een levendige stad, de foto’s van direct daarna laten de grote puinhopen zijn die ervan overbleven na de oorlog. En dan ontstaat die gekke scheiding tussen Oost en West. En nu ben je in een stad die wel gespleten voelt, maar alles doet om 1 te zijn en daar ook steeds beter in slaagt als je de verhalen hoort. Maar ook de gespletenheid in zich houdt.
In het parlement wonen we een deel van een debat bij over de werkloosheidskassen en wie daaraan moet bijdragen met welke percentages en daarna over de toegang tot universitair onderwijs en de rol van de Bundesländer daarin. Het verschil in uitgangspunten tussen de partijen wordt in de 3 minuten bijdragen van elk meteen duidelijk.
Dan het bezoek aan de koepel. Prachtig, inmiddels de meest bezochte plek in Berlijn met 3 miljoen bezoekers per jaar. Prachtig zicht over Berlijn, al is de skyline niet echt mooi, maar het geeft een mooi overzicht over hoe groot deze stad is en ook hoeveel ruimte en groen er is.
Lekker nog een terrasje en weer een mooie dag die voorbij is.
Dag 48 8 juni Berlijn
Alle voorgaande dagen hebben we rondgefietst, vandaag wordt een OV dag. Lekker met de metro, S bahn, bus en tram.
Het Stasimuseum bezocht, en hoewel je het meeste wel weet is de schaal waarop de staatscontrole effectief was en dus ook repressief was indrukwekkend. En daarmee ook gruwelijk en afschrikwekkend. De gevolgen voor individuen en ook voor hele families zijn amper voor te stellen. En dat alles met dossiers vol met film, foto's, papieren en zelfs ook geurmonsters.
Het Stasi museum is gevestigd in het oude ministerie voor staatszekerheid (STAatsSIcherheit) temidden van de vele gebouwen die de Stasi had. De kamer van Erich Mielke is volledig intact gelaten. Het bureau waarachter de meest verschrikkelijke beslissingen zijn genomen staat er nog als stille getuige. Is dit het bureau waarachter tot de oprichting van De Muur is besloten ter bescherming van de communistische waarden, vertaalt in een staatsvorm die we tegenwoordig, en ook toen buiten de DDR, allesbehalve de heilstaat zouden willen noemen.
We kennen de afloop, maar hoe zijn de velen die deel waren van het systeem na 1989 verder gegaan. Een droom die uiteen is gespat, of een nachtmerrie ten einde? En hoe zijn al die “gewone” mensen verder gegaan?
Met het OV toeren we verder en komen bij de Gedächtniskirche. Daar wordt net uitgebreid gerepeteerd door koor en orkest. Prachtig. Ook bezoeken we de trap waar de slachtoffers van de aanslag op de Kerstmarkt in 2016 worden herdacht, hun namen staan op de treden.
Via Spandau gaan we uiteindelijk terug naar de camping.
Weer een dag vol met indrukken, boeiend, huiveringwekkend, mooi, alles kwam voorbij. Morgen weer lekker fietsen.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
